Na świecie żyje ponad 20 tys. gatunków pszczół. Szacuje się, że w Polsce spotykamy ich ok. 470. Wszyscy wiemy doskonale również o tym, że to dzięki pszczołom cieszyć się możemy smakiem pysznych i zdrowych miodów. Są oczywiście także wśród nas tacy, którzy panicznie boją się ich użądlenia. Dlaczego należy chronić pszczoły?
Niezwykłe pszczoły – to dzięki nim człowiek i reszta przyrody są w stanie przetrwać
Pszczoły są nieodłącznym elementem ekosystemu. Główną rolą, jaką pełnią te wyjątkowe owady jest zapylanie roślin. Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak ogromnie istotna dla całej naszej planety jest praca tych owadów. Gdy w ulach giną pszczoły, okoliczni rolnicy zaczynają martwić się o swoje plony.
Owady te zapylają jednak nie tylko rośliny uprawne. Żerują również na roślinach dziko żyjących i przez to pośrednio dostarczają pokarm dzikim zwierzętom. To właśnie dzięki pszczołom wiele gatunków roślin i zwierząt jest w stanie przetrwać. Owady te przyczyniają się więc do zachowania właściwej równowagi i stabilności ekosystemu.
Bez pszczół i innych zapylaczy, takich jak trzmiele, motyle, osy, a nawet mrówki, ludzie mieliby marne szanse na przeżycie. Nie byłoby smacznych warzyw, soczystych owoców, bogatych w odżywcze substancje orzechów, ani aromatycznych i zdrowych ziół. Drzewa przestałyby dawać nasiona, które są głównym pożywieniem ptaków.
Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że jedynie 20% roślin jest zapylana za sprawą wiatru. Brak pszczół oznaczałby drastyczne ograniczenie pokarmu dla człowieka. Wszyscy musimy wziąć sobie tę prawdę do serca. Pomoże to dokładnie zrozumieć nam dlaczego należy chronić pszczoły.
Czy pszczołom grozi wyginięcie?
Smutne realia są takie, że na całym świecie pszczoły i inne zapylacze giną. Już od końca lat 90. obserwowane są masowe zniknięcia owadów z uli, a pszczele rodziny regularnie się uszczuplają. Dzieje się tak z różnych powodów. Przede wszystkim pszczołom zaczyna brakować pożywienia. Przyczynia się do tego urbanizacja, wycinki lasów oraz monokultury, czyli wieloletnie uprawianie na danym obszarze tylko jednego gatunku roślin. Po drugie, pszczoły są osłabiane przez stosowanie pestycydów.
Ostatecznie, niedożywione osobniki są łatwo atakowane przez rozmaite choroby oraz pasożyty. Dla pszczół bardzo niekorzystne są również obserwowane w ostatnich latach zmiany klimatyczne spowodowane ogólnym wzrostem globalnej temperatury i nasileniem gwałtownych zjawisk pogodowych. Część roślin zaczyna generalnie kwitnąć zbyt wcześnie, podczas gdy inne kwitną zbyt późno. Zjawisko to może przyczyniać się do problemów żywieniowych pszczół. Krótkie zimy zbyt szybko wyprowadzają owady z ula na łąki, gdzie jeszcze nie ma kwiatów. Dodatkowo, ulewne deszcze wyniszczają kwitnące rośliny, a także gniazda zapylaczy. Baza pokarmowa znacznie się uszczupla podczas długotrwałych suszy, a upały niemal uniemożliwiają pszczołom pracę.
Zdając sobie sprawę z tego, dlaczego należy chronić pszczoły konieczne jest podejmowanie rozmaitych działań zapobiegających wyginięciu tych cennych owadów.
W jaki sposób możemy chronić pszczoły?
Czy jesteśmy w stanie pomóc zapylaczom? Jak najbardziej. Każde działanie w tym kierunku jest dziś niezwykle cenne. Przede wszystkim:
- organizujmy pożywienie dla pszczół na balkonach, tarasach i w przydomowych ogrodach w postaci kolorowych i słodko pachnących kwiatów,
- zadbajmy o rośliny całosezonowe, czyli kwitnące o różnych porach roku,
- stosujmy tylko i wyłącznie naturalne nawozy,
- unikajmy wypalania w ogrodzie traw i liści, które mogą być przeznaczone na kompost,
- urozmaićmy naszą ogrodową infrastrukturę poprzez wyznaczenia miejsca zarówno na kwiaty, jak i drzewa i krzewy,
- zainwestujmy w domki dla owadów,
- upewnijmy się, że hodujemy rośliny nieinwazyjne, które w żaden sposób nie szkodzą przyrodzie naturalnej,
- stwórzmy miejsca zachęcające pszczoły do zasiedlania się, takie jak na przykład wiązki słomy lub trzciny podwieszane do drzew,
- upewnijmy się, że w naszym ogrodzie jest dziki, niezagospodarowany obszar, który może sprzyjać tworzeniu gniazd przez na przykład trzmiele,
- zagospodarujmy niewielką przestrzeń w ogrodzie dla wilgotnego mchu, który zapewni pszczołom niezbędną im do życia wodę.
Rozumiejąc doskonale dlaczego należy chronić pszczoły, naukowe ośrodki na całym świecie pracują nad testowaniem rozmaitych substancji naturalnych oraz syntetycznych, które mają na celu pomóc pszczołom przetrwać w środowisku pestycydów i monokultur uprawowych.
O pszczoły dba także organizacja Greenpeace, która nawołuje do zakazu stosowania pestycydów, wspiera ekologiczne oraz zrównoważone rolnictwo oraz promuje pszczelarstwo. W organizacji można zasięgnąć informacji na temat praktyk rolniczych, które korzystnie wpływają na proces zapylania oraz poszerzyć swoją wiedzę na temat problemu wymierania pszczół. Greenpeace prowadzi także każdego roku słynną akcję społeczną Adoptuj Pszczołę. Zebrane fundusze przeznaczane są na pomoc pszczołom miodnym i tym żyjącym w dzikich warunkach.