Działalność nieewidencjonowana – czy jestem przedsiębiorcą?

Obecnie w polskim prawie wprowadzono tzw. działalność nieewidencjonowaną (nazywaną też nierejestrowaną). Przepisy dotyczące tego rodzaju działalności zostały zawarte w art. 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców. Na podstawie wspomnianych przepisów działalność, która w żadnym miesiącu nie generuje przychodu przekraczającego 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564) nie jest działalnością gospodarczą. Trzeba jednak pamiętać, że reguła ta ma pewne obwarowania:

1. dotyczy to wyłącznie działalności osób fizycznych (nie dotyczy to np. spółek ani nawet osób prowadzących działalność w ramach spółki cywilnej),
2. taka osoba w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej,
3. działalnością nieewidencjonowaną nie będzie działalność, która wymaga uzyskania wpisy do rejestru działalności regulowanej, zezwolenia albo koncesji.

Z art. 5 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców wynika, że działalność nieewidencjonowana nie stanowi działalności gospodarczej. Ma to ten skutek, że osoba wykonująca działalność nieewidencjonowaną nie jest na gruncie tej ustawy przedsiębiorcą (zgodnie z art. 4 jest nim tylko osoba wykonująca działalność gospodarczą, a nie działalność nieewidencjonowaną).

Fakt, że osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną nie jest przedsiębiorcą na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców wywołuje wiele skutków prawnych (brak wielu obowiązków, jakie prawo nakłada na przedsiębiorców, ale z drugiej strony – brak uprawnień przyznanych przedsiębiorcom). Przede wszystkim podjęcie działalności nieewidencjonowanej nie wymaga wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Nie oznacza to, że wpisu dokonać nie można – można to uczynić w każdym czasie, ale trzeba mieć świadomość tego, że wówczas prowadzona działalność przekształca się w działalność gospodarczą i zyskujemy status przedsiębiorcy. Ważne jest również, że niekiedy mamy obowiązek wpisu do CEIDG, mimo że prowadziliśmy działalność nieewidencjonowaną. Obowiązek wpisu powstaje wtedy, gdy w danym miesiącu przekroczymy wysokość przychodu 50% minimalnego wynagrodzenia. Wtedy od dnia przekroczenia tego pułapu przychodu działalność nieewidencjonowana automatycznie przekształca się w działalność gospodarczą i mamy obowiązek złożenia wniosku o wpis do CEIDG w terminie 7 dni.

Odpowiedź na pytanie, czy osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną jest przedsiębiorcą nie jest jednak tak jednoznaczna. Wszystko z powodu tego, że różne ustawy zawierają odmienne definicje takich pojęć jak “przedsiębiorca” czy “działalność gospodarcza”. Przykładem innej definicji przedsiębiorcy niż zawarta w art. 4 ustawy – Prawo przedsiębiorców jest definicja przedsiębiorcy z art. 43[1] ustawy – Kodeks cywilny. Definicja przedsiębiorcy w tym przepisie także odwołuje się do wykonywania działalności gospodarczej, ale nie jest to działalność gospodarcza, o której stanowi art. 3 ustawy – Prawo przedsiębiorców, ale ogólnie działalność – upraszczając – profesjonalna, uczestnictwo w obrocie gospodarczym w celach zarobkowych. Dlatego działalność nieewidencjonowana może być uznana na gruncie prawa cywilnego za działalność gospodarczą, a osoba ją wykonująca za przedsiębiorcę. To z kolei wiąże się z tym, że nasi klienci mogą być traktowani jako konsumenci, a na nas spoczywać będą obowiązki, jakie prawo nakłada na przedsiębiorców względem konsumentów. Ponadto nasi klienci, gdy są traktowani jak konsumenci, mogą korzystać z uprawnień konsumenckich (np. szczególnych rozwiązań w zakresie rękojmi).

Na zakończenie warto zauważyć, że system prawny jest skomplikowany i tak, jak wykonywanie działalności nieewidencjonowanej nie świadczy o tym, że ktoś jest przedsiębiorcą według ustawy – Prawo przedsiębiorcą, tak również nawet przedsiębiorca w rozumieniu tej ustawy może korzystać w pewnym zakresie z uprawnień przysługującym konsumentom.